IPA III Temel Haklar

IPA III Temel Haklar

Türkiye, aday ülke olarak, 2021-2027 Dönemi Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA-III)  faydalanıcıları arasında yer almaktadır.

IPA III Tüzüğü’nün 3. Maddesi, IPA’nın genel ve özel amaçlarının çerçevesini çizmektedir. IPA III Tüzüğü’nün Ek-2’si ise mali yardımın ana tematik önceliklerini belirlemekte ve bu öncelikler, AB Komisyonu’nun AB fonlarının kullanımı için kapsayıcı stratejik belgesi olan Programlama Çerçeve Belgesi’nde yansıtılmaktadır.

Buna göre, IPA III döneminde 5 Tematik pencere ve bu pencereler altında farklı tematik öncelikler yer almaktadır.

Pencere 1

Hukukun Üstünlüğü, Temel Haklar ve Demokrasi

Pencere 2

İyi Yönetişim, AB Müktesebatına Uyum, İyi Komşuluk İlişkileri ve Stratejik İletişim

Pencere 3

Yeşil Gündem ve Sürdürülebilir Bağlantısallık

Pencere 4

Rekabetçilik ve Kapsayıcı Büyüme

Pencere 5

Sınır Ötesi İşbirliği

Pencere 1: Hukukun Üstünlüğü, Temel Haklar ve Demokrasi

AB Komisyonu’nun yayımladığı IPA III Programlama Çerçeve Belgesinde, Pencere 1’in içeriği kapsamlı olarak belirtilmiştir.

Pencere 1’in tematik öncelikleri:

1-Yargı,
2-Yolsuzlukla mücadele,
3-Örgütlü suçlarla mücadele/güvenlik,
4- Göç ve sınır yönetimi,
5- Temel haklar
6-Demokrasi
7-Sivil Toplum

Programlama Çerçeve Belgesine göre, Pencere 1’in kapsamı aşağıda özetlenmektedir.

IPA III döneminin Pencere 1 kapsamındaki temel amacı, hukukun üstünlüğü, demokrasi, insan haklarına ve uluslararası hukuka saygı, sivil toplum ve güvenlik ile sınır yönetimi dahil olmak üzere göç yönetiminin geliştirilmesidir.

Hukukun üstünlüğü, yargı, temel hak ve özgürlükler, demokrasi ve göç yönetimi konularında reformların sürdürülmesi, genişleme süreci kapsamında temel öncelikler olmaya devam etmektedir.

Bu alanlar, Küme 1: Katılım Sürecinin İlkeleri kapsamında yer alan Yargı ve Temel Haklar Faslı (23.Fasıl) ile  Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Faslında (24.Fasıl) yer almaktadır.

Hukuk kurallarının uygulanması ile hukuki ve cezai konularda adli işbirliğinin geliştirilmesi, kolluk kuvvetleri arasında işbirliği ile organize suçlarla, siber suçlarla, terör suçlarıyla, şiddete varan aşırıcılıkla ve kadına karşı şiddetle mücadelenin güçlendirilmesi suretiyle güçlü bir güvenlik ortamının sağlanması, temel hakların korunmasında hayati önem taşımaktadır. Bu kapsamda, AB tarafından aday ülkelere sağlanan yardımın odağında da, mevzuatın ilgili uluslararası sözleşmelerle uyumlu olarak geliştirilmesi, ilgili kurumların ve kapasitelerinin güçlendirilmesi ve IPA III yararlanıcılarının, istikrarlı ve somut sonuçlar elde etmek amacıyla, operasyonel işbirliğini hızlandırmak için teşvik edilmeye devam edilmesi yer almaktadır.

Diğer taraftan, demokratik toplumların güçlendirilmesindeki kritik unsurlardan biri de sivil toplumdur. Bu nedenle IPA III, bir yandan güçlü bir sivil toplum için elverişli ortam oluşturulmasını bir yandan da sivil toplumun kapasitesinin geliştirilmesini desteklemektedir. Bu pencere altında önerilecek projeler, her türlü şiddetle mücadeleye, kadın-erkek eşitliğini teşvik etmeye ve kadınların güçlendirilmesine özel önem verildiği, kadın-erkek eşitliğinin değerlendirildiği, ele alındığı ve yaygınlaştırıldığı bir zeminde tasarlanmalıdır. Aday ülkelerin bu alanda hazırlayacağı projeler,  AB Komisyonu’nun düzenli olarak yayımladığı ülke raporlarını dikkate alınarak hazırlanmalıdır.

Tematik Öncelik: Temel Haklar

IPA III kapsamında Temel haklar tematik önceliğinin kapsamı Programlama Çerçeve Belgesi tarafından belirlenmiş olup; aşağıda özetlenmektedir.

IPA III döneminin temel haklara ilişkin özel amacı, yasal çerçevenin AB ve uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmesi ile temel hak ve özgürlüklerin tam olarak uygulanmasını sağlamaktır.

IPA III desteği,  AİHS ve AİHM içtihadıyla belirlenen tüm hak ve özgürlüklerin tam olarak uygulanmasına öncelik vermektedir.

IPA III faydalanıcısı ülkelerde,  insan haklarıyla ilgili bakanlıklar, İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Ombudsmanlık kurumları dahil olmak üzere temel hakların geliştirilmesi ve korunmasına yönelik görev yapan tüm ilgili yapıların etkili ve bağımsız işleyişine yönelik destek verilecektir.

Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, ayrımcılığın önlenmesi ve kadına karşı şiddetle mücadele önemli öncelik alanları arasındadır. Buna göre IPA III, tüm kadın ve çocukların şiddetten uzak olması ve eşit hak ve özgürlüklere sahip olmalarını sağlamak üzere  etkili kurum ve sistemlerin oluşturulmasını destekleyecektir. Şiddetle mücadele konusunda IPA III desteği,  mevzuat ile mevzuatın tam uygulanması arasındaki boşluğun kapatılmasına odaklanacaktır.

IPA III döneminde de, AİHS’in 14.maddesi doğrultusunda çocuklar, kadınlar, engelli bireyler ve diğer kırılgan gruplar olmak üzere ayrımcılıkla mücadele, önemli bir öncelik olmaya devam etmektedir.

İfade ve basın özgürlüğünün geliştirilmesi ve korunması, demokrasinin önemli bir ayağı olarak önemli bir önceliktir. Ayrıca demokratik ve açık bir toplumun gereği olarak, dezenformasyonla mücadele de önemini korumaktadır.